Działalność komisji śledczych i sądowych na terenie Białorusi w latach 1863–1867 (na przykładzie guberni grodzieńskiej)Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie działalności komisji wojenno-sądowych i śledczych w okresie powstania styczniowego oraz w okresie popowstaniowym na terenie Grodzieńszczyzny. Na podstawie szerokiej bazy źródłowej po raz pierwszy ukazano szczegóły funkcjonowania tych instytucji, ich zasięgu terytorialnego oraz składu osobowego.Do podstawowych uprawnień komisji wojenno-śledczych należało przeprowadzenie dochodzenia wstępnego wobec podejrzanych o udział w powstaniu oraz ustalenia stopnia ich winy. W tym celu instytucje te stosowały różne czynności procesowe, w tym konfrontację świadków. Analiza czynności dochodzeniowo-śledczych wskazuje na niski poziom ich prowadzenia oraz liczne błędy śledczych, dążących nie tyle do obiektywnego ustalenia przebiegu wydarzeń, ile do uwolnienia regionu od „szkodliwego” elementu.W artykule dokonano zarówno próby rekonstrukcji etapów postepowania sądowego, jak i oceny działalności komisji wojenno-sądowych i śledczych, stanowiących jeden z filarów polityki represyjnej Michaiła Murawjowa na ziemiach Białorusi i Litwy. The article analyzes activities of Inquiry (Board of Commissioners) and Judicial Commissions in Grodno region during and after the uprising 1863–1864. The papers of these bodies are still the main source on the history of this event. That’s why their studies are of great importance. Using unknown archival materials the author examines the main stages of the inquiry and trial processes under the rebels of 1863. The prime tasks of these inquiry bodies were: questioning, investigation of every particular case and making final conclusion concerning guilt or innocence of every person under the trial. Every commission had its own features thus influencing all this process which was conduct at a very low professional level. In many cases the sentences were passed not on the bases of the objective results of the investigation, but on the Vilna government administration demand “to clear this region from Polish element”. Summing up, the author makes the conclusion that these commissions were the essential part of M. Muravyev’srepressive system at the territory of Belarusian lands.
Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:4460 ; doi:10.25951/4404
Feb 14, 2023
Dec 30, 2021
46
56
https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/publication/4404