Object

Abstract:

Rozprawa doktorska pt. Charakterystyczne cechy biolektalne osób starszych została poświęcona zagadnieniom mowy, języka i komunikacji oraz ich ocenie z perspektywy sprawności i potencjału osób po 60. roku życia. Analiza prezentuje wieloaspektowy charakter badawczy, ponieważ łączy elementy z obszarów językoznawstwa, gerontologopedii czy psychologii poznawczej. Są one niezbędne w kompleksowym zrozumieniu problematyki funkcjonowania osób starszych na gruncie językowym i mentalnym. Nieodzownym elementem pracy jest poparcie jej odpowiednią metodologią. Niniejsza dysertacja zawiera kilkuskładnikowy charakter postępowania analityczno-badawczego. Kroki badawcze obejmują sposoby operacjonalizacji na przykładzie koncepcji „językowego obrazu świata”, w tym wykorzystanie narzędzi, jak „profilowanie”, „fasetowanie”, „rama interpretacyjna”, „perspektywa” i „punkt widzenia” w obrębie wybranych domen językowych. Następnie postępowanie metodologiczne odwołuje do oceny czynności realizacyjnych na płaszczyźnie poszczególnych składników systemu języka. Wreszcie pozwala na ustalenie wpływu wieku (fakultatywnie płci) na możliwości przetwarzania językowego. W ocenie potencjału osób starszych wzięto również pod uwagę naturalne zmiany uwarunkowane wiekiem. Czynniki biologiczne odgrywają bowiem niebagatelną rolę, jeśli chodzi o kondycję neuropsychiczną osób w fazie starości. Subiektywny obraz postrzegania określonych domen czy wartości pozwala na wyekscerpowanie z wypowiedzi przedstawicieli starszego pokolenia cech charakterystycznych dla tej grupy badanych. W perspektywie zmian komunikacyjnych granice ludzkiej starości niejednolicie przekładają się na typologię pod względem wieku: kalendarzowego, biologicznego czy psychicznego. Oddziaływanie wieku jako jednego z czynników biolektu nie zawsze współgra ze sferą biologiczną, a więc wiekiem biologicznym, który ma charakter czynnościowy, wynikający z procesu starzenia się człowieka. W dysertacji zaprezentowano wówczas cechy typowe dla obszaru biolektalnego człowieka starszego, tj. specyficzne uwarunkowania biologiczne i poznawcze kształtujące profil językowy seniora. Współgrają one z warunkami biopsychicznymi, umożliwiającymi taki odbiór rzeczywistości.

Additional notes:

Zawiera bibliografię

Identifier:

oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:8686

Computer catalogue:

click here to follow the link

Language:

pol

Degree name:

doktor

Date obtained:

21.01.2021

Degree grantor:

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Supervisor:

Kominek, Andrzej ; Boksa, Ewa. Promotor pomocniczy

Field:

Dziedzina nauk humanistycznych

Scientific disciplines:

Językoznawstwo

Faculty:

Wydział Humanistyczny

Type:

rozprawa doktorska

Access rights:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Publication status:

niepublikowana