Object

Abstract:

Celem niniejszej monografii jest włączenie się w dyskurs naukowy związany z problematyką oceny działalności miast i gmin za pomocą miar ekonomicznych, a także analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju miast i gmin województw wschodniej Polski z wykorzystaniem miary syntetycznej. M.in. dlatego postawiono kilka pytań badawczych:
1. Jakie czynniki endogeniczne mają największy wpływ na rozwój poszczególnych miast i gmin województw wschodniej Polski?
2. W jakim stopniu zasoby endogeniczne wpływają na rozwój miast i gmin wschodniej Polski?
3. Jakie są szanse i bariery rozwoju miast i gmin w województwach wschodniej Polski?
4. Jakie jest przestrzenne zróżnicowanie miast i gmin województw wschodniej Polski w obszarze potencjałów: gospodarki – przedsiębiorczości, finansów, infrastruktury, demografii i rynku pracy, środowiska naturalnego – ekologii?
5. Jakie jest przestrzenne zróżnicowanie potencjału rozwoju miast i gmin województw wschodniej Polski?
Uzyskane wyniki analiz pozwoliły opisać procesy społeczno-gospodarcze w skali miast i gmin poszczególnych województw, które kształtują zmiany w obszarze: gospodarczym, infrastrukturalnym, demograficznym, rynku pracy, środowiska naturalnego oraz sytuacji finansowej. Otrzymane wyniki pozwalają również wskazać słabsze i lepsze obszary działania danej jednostki oraz zaliczyć jednostkę do odpowiedniej grupy. Na ich podstawie przedstawiono nasilenie badanego zjawiska, poziom przestrzennego zróżnicowania, wzajemne zależności między zjawiskami. Przeprowadzone badania posłużyły do sporządzenia tablicy wyników rozwoju poszczególnych miast i gmin województw wschodniej Polski. Ocenie poddane zostały wszystkie miasta i gminy województw wschodniej Polski (razem 709 jednostek samorządu terytorialnego), a badaniami objęto rok 2010 i rok 2020. Zgodnie z przyjętą metodą analizowano działalność miast i gmin w aspekcie 5 podstawowych potencjałów endogenicznych: gospodarczego – przedsiębiorczości, infrastrukturalnego, demograficznego i rynku pracy, środowiska naturalnego – ekologii oraz sytuacji finansowej. Osiągnięte wartości wskaźników czy zajęte miejsca w ocenie danego potencjału i na koniec w rywalizacji społeczno-ekonomicznej, są na pewno następstwem dużego wysiłku władz miast i gmin województw wschodniej Polski jak również społeczności lokalnych w podejmowaniu i realizowaniu wyzwań rozwojowych, ale również przyjętych zmiennych i metod statystycznych. Autor rekomenduje treści zawarte w monografii środowiskom: samorządowym (władzom samorządowym w celu podjęcia właściwych decyzji), eksperckim i opiniotwórczym oraz środowiskom akademickim realizującym funkcje badawcze i edukacyjne, w tym przede wszystkim studentom i doktorantom przygotowującym prace akademickie.

Table of contents:

Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
1.Regiony wobec wyzwań przyszłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
1.1. Regiony w gospodarce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
1.2. Rozwój lokalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
2. Uwarunkowania rozwoju miast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
2.1. Najważniejsze koncepcje rozwoju miast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
2.2. Miasto, typologia i jego funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
3. Podstawy i kierunki rozwoju gmin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
3.1. Istota i cele samorządności terytorialnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
3.2. Mechanizmy funkcjonowania i znaczenie gminy . . . . . . . . . . . . . . . . . .76
4. Atrakcyjność jednostki terytorialnej determinantą rywalizacji społeczno-ekonomicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
4.1. Czynniki determinujące atrakcyjność jednostki terytorialnej . . . . . . . . .89
4.2. Atrakcyjność jako wielowymiarowa przestrzeń działania . . . . . . . . . . . . .103
5. Metoda oceny rywalizacji społeczno-ekonomicznej miast i gmin województw wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
5.1. Etapy analizy rywalizacji miast i gmin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
5.2. Konstrukcja miar syntetycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130
6. Miara syntetyczna potencjałów miast i gmin województw wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137
6.1. Przestrzenne zróżnicowanie potencjału przedsiębiorczości . . . . . . . . . . .137
6.2. Przestrzenne zróżnicowanie potencjału finansowego . . . . . . . . . . . . . . . .146
6.3. Przestrzenne zróżnicowanie potencjału infrastruktury . . . . . . . . . . . . . .156
6.4. Przestrzenne zróżnicowanie potencjału demografii i rynku pracy . . . . . .163
6.5. Przestrzenne zróżnicowanie potencjału środowiska naturalnego – ekologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172
7. Rywalizacja w województwach wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181
7.1. Charakterystyka uwarunkowań rozwoju i rywalizacji społeczno-ekonomicznej w województwach wschodniej Polski . . . . . . . .181
7.2. Przestrzenne zróżnicowanie potencjału rozwoju miast i gmin województw wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .194
7.3. Ocena i przewidywane kierunki rywalizacji społeczno-ekonomicznej miast i gmin województw wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .206
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .215
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219
Spis map . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .241
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .243
Spis rysunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .245
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .247

Place of publishing:

Kielce

Physical description:

250 s.

ISBN:

978-83-67580-03-8

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Date issued:

2022

Identifier:

oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:10648 ; doi:10.25951/6489

Language:

polski

Type:

tekst

Access rights:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Format:

application/pdf