Object

Abstract:

Wprowadzenie: Nowoczesne i profesjonalne pielęgniarstwo opiera praktykę zawodową na wiarygodnych doniesieniach z badań naukowych. Prowadzenie pielęgniarskich badań naukowych, a także stosowanie strategii wykorzystywania wyników badań w praktyce pielęgniarskiej (Evidence Based Nursing Practice) nierozerwalnie związane są z wiedzą i umiejętnościami posługiwania się informacją naukową.
Cel pracy: Celem opracowania było zebranie i zwięzłe przedstawienie rozproszonej wiedzy z zakresu naukowej informacji medycznej przydatnej w prowadzeniu pielęgniarskich badań naukowych oraz praktykowaniu w oparciu o dowody naukowe, w formie podręcznika skierowanego do studentów studiów magisterskich i doktorantów, a także do środowiska teoretyków i praktyków pielęgniarstwa oraz innych specjalności mających zastosowanie w ochronie zdrowia.
Podstawowe założenia: Struktura podręcznika opiera sią na sześciu rozdziałach, które zawierają podstawowe pojęcia i zagadnienia związane z medyczną informacją naukową oraz jej związkami z badaniami naukowymi i praktyką kliniczną opartą na dowodach (EBP). Opisano i wyjaśniono źródła informacji naukowej, modele dostępu i rodzaje zasobów naukowych, bibliografię i jej typy, formaty cytowania oraz tworzenia bibliografii załącznikowej, a także rodzaje wydawnictw i publikacji naukowych. Opisano również znaczenie oceny zasobów naukowych – oceną jakościową, opartą na bibliometrii ocenę ilościową, a także podstawy krytycznej weryfikacją informacji. W dwóch ostatnich rozdziałach przedstawiono dostępne naukowe bazy danych i inne elektroniczne źródła informacji naukowej, w tym dedykowane dla EBP. Opisano tu również praktyczne możliwości wyszukiwania informacji z wykorzystaniem metod prostego i zaawansowanego przeszukiwania naukowych baz danych oraz określonych języków wyszukiwawczych, w tym słownika haseł przedmiotowych MeSH.
Podsumowanie: Przedstawione w podręczniku w sposób zbiorczy zagadnienia z zakresu naukowej informacji medycznej, mogą stanowić ważne uzupełnienie opracowań dotyczących badań naukowych w pielęgniarstwie i naukach o zdrowiu, wspierając działalność badawczą oraz praktyczną w zawodach medycznych.

Table of contents:

Wstęp 11
ROZDZIAŁ I NAUKOWA INFORMACJA MEDYCZNA A BADANIA NAUKOWE I PRAKTYKA KLINICZNA 13
1. Nauka i badania naukowe a praktyka zawodowa 13
2. Wykorzystywanie wyników badań w praktyce 14
2.1. Praktyka oparta na dowodach naukowych 14
2.2. Dowody naukowe i ich hierarchia 16
2.3. Praktyka pielęgniarska oparta na dowodach naukowych – Evidence Based Nursing Practice 17
3. Znaczenie naukowej informacji medycznej w badaniach i praktyce klinicznej 18
Bibliografia 20
ROZDZIAŁ II WPROWADZENIE DO NAUKOWEJ INFORMACJI MEDYCZNEJ 23
1. Wyjaśnienie i zakres podstawowych pojęć 23
1.1. Informacja i jej znaczenie 23
1.2. Informacja naukowa – pojęcie i zakres zadań 24
1.3. Naukowa informacja medyczna 26
1.3.1. Pojęcie, cele i cechy naukowej informacji medycznej 26
1.3.2. Użytkownicy naukowej informacji medycznej 28
1.3.3. Źródła naukowej informacji medycznej 28
2. Otwarte i zamknięte modele dostępu do źródeł informacji naukowej 30
2.1. Model zamknięty 30
2.2. Model otwarty – open access 31
2.2.1. Rozwój ruchu otwartego dostępu 31
2.2.2. Pojęcie i założenia open access 31
2.2.3. Formaty dostępu do informacji naukowej w modelu open access 32
2.3. Otwarte licencje dostępu do zasobów naukowych 33
3. Bibliografia w naukowej informacji medycznej 35
3.1. Opis bibliograficzny 35
3.2. Bibliografia i jej rodzaje 36
3.3. Najważniejsze drukowane bibliografie medyczne 37
3.4. Bibliografia osobowa 38
4. Style cytowania i tworzenia bibliografii załącznikowej 40
4.1. Cytowanie i jego dokumentacja 40
4.2. Style cytowania 41
4.2.1. System „cytowanie – kolejność” 41
4.2.2. System „nazwisko – rok” 43
4.3. Programy zarządzające bibliografią 47
Bibliografia 48
ROZDZIAŁ III PRACE I PUBLIKACJE NAUKOWE JAKO DOKUMENTY I ŹRÓDŁA INFORMACJI NAUKOWEJ 53
1. Wydawnictwa, prace i publikacje naukowe 53
1.1. Wydawnictwa naukowe zwarte i ciągłe 53
1.2. Prace i publikacje naukowe oraz ich rodzaje 55
1.3. Znaczenie i cechy czasopism naukowych jako wydawnictw ciągłych 59
1.3.1. Rola i rozwój czasopiśmiennictwa naukowego 59
1.3.2. Cechy czasopisma naukowego 59
1.4. Rodzaje czasopism naukowych i modele dostępu do publikacji 61
2. Artykuł naukowy 64
2.1. Wyjaśnienia terminologiczne 64
2.2. Rodzaje i cechy wybranych typów artykułów naukowych 64
2.3. Formy publikacji artykułów naukowych dostępnych on-line 67
2.4. Artykuł oryginalny i jego struktura 69
2.4.1. Pojęcie i struktura publikacji oryginalnej 69
2.4.2. Struktura tekstu pracy w standardzie IMRAD i rozszerzonym 70
2.4.3. Zasady opracowania tekstu artykułu oryginalnego w standardzie IMRAD 71
3. Publikacje zwarte 74
3.1. Monografia naukowa 74
3.2. Podręcznik i publikacje dydaktyczne 75
Bibliografia 80
ROZDZIAŁ IV JAKOŚĆ ZASOBÓW NAUKOWYCH 87
1. Ocena jakościowa publikacji naukowych 87
1.1. Recenzja naukowa 87
1.2. Modele recenzji naukowej 89
2. Znaczenie oceny ilościowej w nauce 90
2.1. Ocena ilościowa czasopism – wprowadzenie do zagadnienia 90
2.2. Indeksacja czasopism w bazach danych 91
2.3. Pojęcie i cele bibliometrii 93
2.4. Cytowanie podstawą analiz bibliometrycznych 93
2.4.1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć 93
2.4.2. Źródła informacji o liczbie cytowań 94
2.5. Wybrane wskaźniki bibliometryczne i listy czasopism naukowych 96
2.5.1. Wskaźniki stosowane w ewaluacji nauki – wprowadzenie 96
2.5.2. Wskaźniki i listy czasopism międzynarodowych baz naukowych. 97
2.5.3. Wskaźniki oceniające dorobek naukowy autora publikacji 100
2.5.4. Lista czasopism Ministerstwa Edukacji i Nauki 100
2.6. Wykaz i punktowanie wydawnictw zwartych 102
3. Krytyczna ocena wydawnictw i publikacji 103
3.1. Krytyczna ocena czasopism 103
3.2. Krytyczna ocena artykułu naukowego 104
3.3. Czasopisma drapieżne i skradzione 105
3.3.1. Wyjaśnienie pojęć 105
3.3.2. Praktyki stosowane w drapieżnej nauce 107
3.3.3. Działania zapobiegające drapieżnym zachowaniom publikacyjnym 111
Bibliografia 112
ROZDZIAŁ V BAZY DANYCH I INNE ŹRÓDŁA NAUKOWEJ INFORMACJI MEDYCZNEJ DOSTĘPNE W INTERNECIE 119
1. Baza danych jako elektroniczna forma bibliografii 119
1.1. Bazy danych – wyjaśnienie pojęcia i ich rola w nauce 119
1.2. Rodzaje baz danych 120
2. Charakterystyka wybranych naukowych baz danych przydatnych w naukach medycznych i naukach o zdrowiu 123
2.1. Polska Bibliografia Lekarska 123
2.2. Bazy EBSCO – pełnotekstowe, abstraktowe i bibliograficzne 125
2.3. Baza PubMed 127
2.4. Platforma ClinicalKey 127
2.5. Pozostałe bazy pełnotekstowe i bibliograficzne 128
2.6. Bazy bibliograficzno-bibliometryczne 129
2.6.1. Platforma Web of Science 129
2.6.2. Baza Scopus 131
2.7. Bazy dla praktyki opartej na dowodach naukowych 132
2.7.1. Sieć Cochrane 132
2.7.2. Biblioteka – Cochrane Library 133
2.7.3. Cochrane dla pielęgniarek 133
2.7.4. Pozostałe bazy i źródła Evidence Based Practice 134
3. Inne wybrane źródła naukowej informacji medycznej.. 135
3.1. Kolekcje i wydawnictwa polskich medycznych czasopism naukowych 135
3.2. Pielęgniarskie czasopisma naukowe 137
3.3. E-książki 139
3.4. Biblioteki cyfrowe i repozytoria 140
3.5. Portale i wyszukiwarki medyczne 142
3.6. Organizacje i towarzystwa naukowe w internecie 143
4. Ocena wiarygodności zasobów internetowych 145
4.1. Zagrożenia jakości i rzetelności zasobów dostępnych w internecie 145
4.2. Kryteria oceny jakości i rzetelności zasobów internetowych 145
4.3. Kryteria oceny jakości medycznych zasobów internetowych 148
Bibliografia 150
ROZDZIAŁ VI ZASADY WYSZUKIWANIA INFORMACJI W NAUKOWYCH BAZACH DANYCH 157
1. Języki informacyjno-wyszukiwawcze i słownictwo kontrolowane 157
1.1. Wyjaśnienie pojęć 158
1.2. Rodzaje języków informacyjno-wyszukiwawczych 159
2. Strategie i techniki wyszukiwawcze stosowane w bazach medycznych 161
2.1. Wyszukiwanie informacji z użyciem słów kluczowych 161
2.2. Wyszukiwanie informacji z użyciem haseł przedmiotowych słownika MeSH 162
2.2.1. Słowniki i tezaurusy 162
2.2.2. Słownik haseł przedmiotowych MeSH163
2.3. Użycie słów kluczowych i haseł przedmiotowych – porównanie 167
2.4. Techniki i narzędzia stosowane podczas wyszukiwania informacji naukowej 168
3. Korzystanie z zasobów naukowych bazy PubMed 170
3.1. Wprowadzenie do zagadnienia 170
3.2. Wyszukiwanie proste 171
3.2.1. Wyszukiwanie według autora 171
3.2.2. Wyszukiwanie przy użyciu słów kluczowych 175
3.3. Wyszukiwanie zaawansowane 176
3.3.1. Możliwości zaawansowanych narzędzi wyszukiwawczych 176
3.3.2. Przebieg wyszukiwania zaawansowanego 177
3.4. Korzystanie ze słownictwa kontrolowanego słownika MeSH 180
3.4.1. Dostęp do terminów słownika MeSH 180
3.4.2. Wyszukiwanie informacji z użyciem bazy MeSH 181
3.5. Zapytania kliniczne – PubMed Clinical Queries 183
4. Korzystanie z zasobów naukowych bazy Cochrane Library 183
4.1. Przeglądy systematyczne – Cochrane Reviews 184
4.2. Odpowiedzi kliniczne – Cochrane Clinical Answers 185
4.3. Metody wyszukiwania zaawansowanego 186
Bibliografia 187
Spis tabel, ilustracji i schematów 191
Nota o autorkach 195

Place of publishing:

Kielce

Physical description:

200 s.

ISBN:

978-83-67580-19-9 (druk) ; 987-83-67580-28-1 (wersja elektroniczna)

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Date issued:

2023

Identifier:

oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:10046 ; doi:10.25951/9462

Language:

polski

Type:

tekst

Access rights:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Format:

application/pdf