Object

Abstract:

Sytuacja społeczna dzieci „moralnie zaniedbanych” w okresie międzywojennym była niezwykle trudna. Wpływało na to wiele czynników, przede wszystkim skomplikowane realia gospodarczo-polityczne, w których przyszło im egzystować. Los większości dzieci wymagał wręcz biologicznego ratownictwa. Opuszczone, sieroty wojenne, bezdomne, pozbawione domu rodzinnego i warunków do życia zmuszone były niejednokrotnie walczyć o przeżycie. Stąd już krok od działań na granicy prawa. Same statystyki z lat 1923 – 1926 wskazywały na ponad 47% wskaźnik młodzieży „wykolejonej” ze wszystkich uczniów. Blisko dziesięć procent wychowanków domów poprawczych trafiało tam kierowanych przez rodziców. Samo zjawisko, które mieściło się w obszarach zainteresowań pedagogiki specjalnej w ramach kategorii dzieci „upośledzonych moralnie” albo „występnych” już wówczas okazywało się problematyczne, zwracano bowiem uwagę na trudności interpretacyjne wynikające z tak przyjętej systematyki. Monografia stanowi próbę określenia statusu dziecka „moralnie zaniedbanego” w Polsce okresu międzywojennego. Głównym celem stało się ukazanie form wsparcia kierowanych do dzieci „trudnych” a także procesu kształtowania publiczno-prawnego systemu polityki społecznej wobec nieletnich. Zasadnicza część szkicu poświęcona została zakładom wychowawczym dla dzieci moralnie zaniedbanych w tym ośrodkom wychowawczo-poprawczym. Omówiono w nim przebieg organizacji pracy w ww. placówkach, wskazując również na metody i środki tam wykorzystywane oraz szereg trudności napotykanych w pracy z wychowankami, co również odzwierciedlają zaprezentowane dane statystyczne (włącznie z informacjami dotyczącymi ich samych np.; wiek, przyczynę skierowania do ośrodka, itd.). Zarazem opracowanie, przybliża praktyczny dorobek pedagogiki resocjalizacyjnej okresu międzywojnia może pozwalać na wykorzystanie niektórych jego wartości w obecnym kształcie działań z młodzieżą niedostosowaną społecznie oraz służyć podniesie¬niu efektywności i atrakcyjności zabiegów wychowawczych w placówkach penitencjarnych dla nieletnich. Z dorobku polskiej pedagogiki lat międzywojennych, oryginal¬nych metod, form i środków wychowania mogą czerpać i czerpią współcześni pedagodzy tym skuteczniej realizując proces resocjalizacji i wychowania.

Table of contents:

SPIS TREŚCI
Wstęp ............5
I. Teoretyczne założenia badań nad sytuacją dziecka „trudnego” w Polsce międzywojennej ...............19
1.1. Podstawowa terminologia ................22
1.2. Problem dziecka „występnego” w Polsce międzywojennej .....26
II. Państwowe i społeczne rozwiązania problemu opieki nad dzieckiem moralnie zaniedbanym ............41
2.1. Publiczna polityka społeczna .........41
2.2. Prawodawstwo i organizacja systemu opieki całkowitej nad dzieckiem „występnym” ..............48
2.3. Placówki i organizacje opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci moralnie zaniedbanych w Polsce międzywojennej ..............71
2.4. Uwarunkowania organizacji szkolnictwa i opieki nad dziec- kiem moralnie zaniedbanym w Drugiej Rzeczypospolitej .....73
III. Metody i środki wychowania dzieci moralnie zaniedbanych ......83
3.1. Metody pracy z dziećmi trudnymi i przestępnymi w zakładach wychowawczych i poprawczych ..........83
3.2. Trudności wychowawcze w odniesieniu do dzieci trudnych w szkole i zakładach wychowawczych ..............92
IV. Zakładowe formy instytucjonalnej opieki nad dzieckiem „występnym” .................99.
4.1. Zakłady wychowawcze dla dzieci „występnych” .................101
4.2. Zakłady podlegające Ministerstwu Sprawiedliwości .........115
4.3. Szkoły – internaty podlegające Ministerstwu Wyznań Religij- nych i Oświecenia Publicznego ................121
V. Spożywanie alkoholu i palenie nikotyny przez dzieci i młodzież jako problem społeczno-wychowawczy ..............129
5.1. Palenie tytoniu – skala zjawiska – badania ankietowe prze- prowadzone w roku szkolnym 1929/30 .............129
5.2. Alkoholizm wśród najmłodszych – przyczyny i skutki ........138
. 5.3. Akcje prozdrowotne i rola szkoły w walce z nałogami .........143
Zakończenie ................147
. Bibliografia ...............151
Spis tabel ..................171
Aneksy .....................175

Place of publishing:

Piotrków Trybunalski

Physical description:

255 s.

ISBN:

978-83-67580-22-9

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Filia w Piotrkowie Trybunalskim

Date issued:

2023

Identifier:

doi:10.25951/9365

Language:

polski

Format:

application/pdf