Object

Alternative title:

The postural stability assessment of stroke survivors

Abstract:

Udar mózgu stanowi wiodącą przyczynę śmierci i trwałej niepełnosprawności. Następstwem zaburzonej perfuzji mózgowej są ograniczone funkcjonowanie chorego, zaburzona codzienna aktywność i wykluczenie społeczne. Dlatego w fizjoterapii poudarowej dąży się do stworzenia indywidualnego planu postępowania na podstawie bazowego algorytmu ,,dobrych praktyk”. Fizjoterapeutuyczne działania mają na celu odzyskanie przez chorego kontroli stabilności posturalnej, która jest możliwym do sparametryzowania i podstawowym elementem codziennych złożonych aktywności. CEL PRACY Celem badań była ocena stabilności posturalnej chorych po udarze mózgu. Została przeprowadzona analiza różnic w stabilności posturalnej u chorych po niedokrwiennym udarze mózgu i po krwotocznym udarze mózgu oraz w zależności od typu niedowładu (prawostronny, lewostronny), a także rodzaju metody leczenia interwencyjnego (aktywną trombolizą i endowaskularną mechaniczną trombektomią). MATERIAŁ I METODYKA Badaniem objęto 98 chorych, w tym 24 kobiety (24%) i 74 mężczyzn (76%). Dobór badanych do grupy określono zgodnie z etiologią udaru mózgu (udar krwotoczny lub udar niedokrwienny), prezentowaną stronę hemiparezy (prawostronną lub lewostronną), metodą leczenia interwencyjnego w ostrej fazie udaru (trombolizą, trombektomią lub farmakologicznie). Badania zostały przeprowadzone w latach 2018-2019 na Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach. Wykorzystano w nich: kwestionariusz ankiety, zmodyfikowaną skalę Rankina (mRS) i Skalę Niedowładu Tułowia (TIS). Ocena składu ciała została wykonana metodą bioimpedancji przy użyciu urządzenia Tanita MC-780. Do oceny stabilności posturalnej wykorzystano platformę balansową Biodex Balance SD. Przeprowadzono Test Stabilności Posturalnej (ang. Postural Stablitiy Test), wykonywany w pozycji obunóż, na stabilnym podłożu, z oczami otwartymi. Wynik Testu Stabilności Posturalnej zależał od liczby i wielkości odchyleń COP w jednostce czasu. Oznaczało to, że im niższy wynik, tym lepsza stabilność posturalna. Wszystkie parametry rejestrowane przez platformę były gromadzone w sposób całkowicie nieinwazyjny i bezpieczny. WYNIKI U chorych po udarze mózgu występują istotne zaburzenia stabilności posturalnej. U kobietpo udarze krwotocznym wystąpiły istotne zależności dla większości zmiennych ankietowych. Stwierdzono je pomiędzy ogólnym wskaźnikiem stabilności (°), przyśrodkowo-bocznym wskaźnikiem stabilności (°), strefą A (%), strefą B (%), kwadrantem 4 (prawe tyłostopie) (%), liczbą dni od powstania udaru, HR, skalą niedowładu tułowia (TIS), zmodyfikowaną skalą Rankina (mRS). Kwadrant 3 (lewe tyłostopie) (%) również istotnie korelował z HR, skalą niedowładu tułowia (TIS), zmodyfikowaną skalą Rankina (mRS). W tej grupie stwierdzono również istotne korelacje pomiędzy zmodyfikowaną skalą Rankina (mRS) a ogólnym wskaźnikiem stabilności SD (°), przednio-tylnym wskaźnikiem stabilności (°), przednio-tylnym wskaźnikiem stabilności SD (°), przyśrodkowo-bocznym wskaźnikiem stabilności SD (°), strefą C (%), strefą D (%), kwadrantem 1 (%) i kwadrantem 2 (%). Natomiast u kobiet po udarze niedokrwiennym najsilniejsze zależności występowały pomiędzy zmiennymi: bólem prawej kończyny górnej a strefą D (%), strefą C (%) a skalą niedowładu tułowia (TIS), zaburzeniami równowagi i zaopatrzeniem ortopedycznym (p < 0,05). Wśród mężczyzn po udarze krwotocznym wystąpiły istotne zależności dla mniej niż połowy zmiennych. Najsilniejsze z nich stwierdzono pomiędzy ciśnieniem a ogólnym wskaźnikiem stabilności (°), przyśrodkowo-bocznym wskaźnikiem stabilności (°), strefą A (%), strefą B (%). Bardzo silne korelacje występują również pomiędzy kwadrantem 3 (lewe tyłostopie) (%) a zawrotami głowy.
Z kolei, u mężczyzn po udarze niedokrwiennym najsilniejsze zależności występowały pomiędzy zmodyfikowaną skalą Rankina (mRS) a strefą A (%) (p < 0,05). U kobiet po udarze krwotocznym zmienne somatyczne i składu ciała były bardzo silnie powiązane z udarem (p < 0,05), natomiast u kobiet po udarze niedokrwiennym najsilniejsze zależności zachodziły pomiędzy wskaźnikiem przyśrodkowo-bocznym a wysokością ciała i kątem fazowym, jak również między kwadrantem 4 (prawe tyłostopie) (%) a wskaźnikiem masy ciała (BMI) (kg/m2) (p < 0,05). W grupie mężczyzn po udarze krwotocznym najsilniejsze korelacje wystąpiły pomiędzy tkanką tłuszczową lewej kończyny dolnej (%) a strefą A (%) 168i strefą B (%) (p > 0,05). Z kolei u mężczyzn po udarze niedokrwiennym nie stwierdzono istotnych statystycznie korelacji (p > 0,05). U badanych kobiet z niedowładem lewostronnym najsilniejsze zależności wystąpiły pomiędzy wskaźnikiem przyśrodkowo-bocznym a tkanką tłuszczową prawej kończyny dolnej (%), tkanką tłuszczową lewej kończyny dolnej (%), tkanką beztłuszczową tułowia (kg) (p <0,05). Wśród kobiet z niedowładem prawostronnym najsilniejsze zależności zachodziły pomiędzy strefą D (%) a tkanką beztłuszczową prawej kończyny górnej (kg) i przewidywaną tkanką mięśniową prawej kończyny górnej (kg) (p < 0,05). W grupie mężczyzn z niedowładem lewostronnym nie zaobserwowano istotnych statystycznie korelacji (p > 0,05). Z kolei u mężczyzn z niedowładem prawostronnym najsilniejszą korelację stwierdzono pomiędzy zmiennymi: kwadrantem 3 (lewe tyłostopie) (%) i kątem fazowym (p < 0,05). Nie stwierdzono istotnych statystycznie korelacji, pomiędzy cechami somatycznymi i składem ciała ze stabilnością posturalną wśród leczonych farmakologicznie ogólnie. Natomiast u pacjentów leczonych trombektomią stwierdzono istotne korelacje w ponad połowie analizowanych zmiennych somatycznych i składu ciała (p < 0,05). Najsilniejsze zależności wystąpiły pomiędzy ogólnym wskaźnikiem stabilności (°) a wiekiem i poziomem wisceralnej tkanki tłuszczowej oraz między ogólnym wskaźnikiem stabilności (°) i przedniotylnym wskaźnikiem stabilności SD (°) a masą ciała. Korelacjestwierdzono także, między strefą B (%) a poziomem wisceralnej tkanki tłuszczowej. Wśród leczonych trombolizą najsilniejsze korelacje wystąpiły pomiędzy przednio-tylnym wskaźnikiem stabilności SD (°) a tkanką beztłuszczową lewej kończyny górnej (kg) i przewidywaną tkanką mięśniową lewej kończyny górnej (kg) oraz tkanką beztłuszczową prawej kończyny górnej (kg)i przewidywaną tkanką mięśniową prawej kończyny górnej (kg), jak również pomiędzy ogólnym wskaźnikiem stabilności SD (°) a wiekiem badanych (p < 0,05). WNIOSKI Chorzy po udarze mózgu wykazywali znaczne zaburzenia stabilności posturalnej. W grupie chorych po udarze krwotocznym, większe wychwiania postawy wystąpiły w kierunku przyśrodkowo-bocznym, a w grupie osób po udarze niedokrwiennym - w kierunku przedniotylnym. U chorych z niedowładem prawostronnym i z niedowładem lewostronnym, leczonych trombektomią, trombolizą i farmakologicznie ogólnie, większe wychwiania postawy zostały stwierdzone w kierunku przednio-tylnym. Istotna różnica w stabilności posturalnej osób po udarze krwotocznym i udarze niedokrwiennym, została zaobserwowana w przypadku kwadrantu I. U osób z lewostronnym niedowładem ciała i z prawostronnym niedowładem 169wystąpiła ona w przypadku kwadrantu IV. Istotną różnicę w stabilności posturalnej osób leczonych w ostrej fazie trombektomią i leczonych tromobolizą stwierdzono w przypadku strefy D (%). Były także istotne dodatnie korelacje między stabilnością posturalną a ciśnieniem krwi, częstością akcji serca, zaopatrzeniem ortopedycznym, zawrotami głowy, zaburzeniami równowagi i bólem kończyn. Wystąpiły istotne dodatnie korelacje między stabilnością posturalną a kontrolą tułowia oraz stopniem niepełnosprawności i zależności. Osoby z lepszą kontrolą tułowia oraz bardziej sprawne i mniej zależne były stabilniejsze posturalnie. Odnotowano istotne korelacje między cechami somatycznymi i składem ciała a stabilnością posturalną. Chorzy po udarze niedokrwiennym mieli zdecydowanie gorszy skład ciała. Uzyskane wyniki wskazują, że proces zdrowienia może przebiegać różnie w zależności od etiologii udaru, płci i wyboru metody leczenia interwencyjnego w ostrej fazie udaru. Należy to uwzględniać w planowanym procesie fizjoterapii. Analiza składu ciała badanych, wskazała na większe występowanie modyfikowalnych czynników ryzyka wystąpienia tej choroby, w grupie osób po udarze niedokrwiennym. Potrzebne jest zatem wzmożone działanie prewencji wtórnej w tej grupie chorych.

Additional notes:

Streszcz. ang. ; Zawiera bibliografię ; Zawiera ilustracje

Identifier:

oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:4777

Computer catalogue:

click here to follow the link

Language:

pol

Degree name:

doktor

Date obtained:

7.06.2021

Degree grantor:

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Supervisor:

Wilczyński, Jacek Stanisław

Reviewer:

Maszczyk, Adam ; Mucha, Dariusz

Field:

Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych

Scientific disciplines:

Nauki o zdrowiu

Faculty:

Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych

Type:

rozprawa doktorska

Access rights:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Publication status:

niepublikowana