Książka ta to pierwsza składowa dwutomowej pracy „Modele (systemy) kulturowo-cywilizacyjne”. Niniejsza księga zawiera typologizację ośmiu rodzajów społeczeństw powstałej na zasadzie łączenia założeń dedukcyjnych oraz analizy naukowego i filozoficznego dyskursów o kulturach i cywilizacjach. Autorzy odnoszą się do dokonań w tym zakresie takich badaczy, jak: A. Toynbee, O. Spengler, F. Koneczny, K. Jaspers, J. Kossecki, S. Hantington, niemniej nie przyjmują ich toku rozumowania, jakoby systemy/modele kulturowo-cywilizacyjne były swego rodzaju organicznymi czy metafizycznymi bytami, a zakładają, iż nie może być innego informacyjnego podmiotu, jak uspołeczniona jednostka ludzka. Z tego ostatniego powodu, na skutek wewnątrzpopulacyjnych relacji interpersonalnych, dochodzi do kreacji zasadniczo odmiennych sposobów organizacji społeczeństw. Za model kulturowo-cywilizacyjny autorzy przyjęli swego rodzaju czysty wzorzec takiej organizacji, zaś terminem system określają już kulturowo-cywilizacyjną aksjologię, którą posługuje się konkretna istniejąca w czasie i przestrzeni populacja funkcjonującą w ramach określonego porządku społecznego. Autorzy wyróżnili osiem modeli kulturowo-cywilizacyjnych, dzieląc je na trzy grupy: naturalistyczne (turanizm, trybalizm), instytucjonalne (korporacjonizm, etatyzm, teokracja, ideokracja) oraz indywidualistyczne (konsumpcjonizm, obywatelizm). Praca zawiera konceptualno-aksjologiczną analizę o zdecydowanie interdyscyplinarnym, funkcjonalno-pragmatycznym charakterze. Jej metodologia oparta jest na koncepcji relacjonistycznej, aksjologizmie, antropocentryzmie, nomotetyzmie, dedukcjonizmie i teleologizmie. Księga stanowi metodologiczną aparaturę do typologizacji konkretnych systemów kulturowo-cywilizacyjnych pod względem aksjologicznym.
1. Funkcjonalno-pragmatyczna metodologia badania kulturowo-cywilizacyjnego 7
Uwagi wstępne 7
1.1. Relacjonizm: funkcjonalizm i pragmatyzm 9
1.2. Antropocentryzm 14
1.3. Nomotetyzm i dedukcjonizm 19
1.4. Teleologizm 28
1.5. Aksjologizm 37
Dygresja terminologiczna: kulturowo-cywilizacyjny 50
1.6. Analiza dyskursu naukowego i filozoficznego na temat kulturowo-cywilizacyjnych podstaw organizacji życia społecznego 53
2. Typologizacja modeli kulturowo-cywilizacyjnych 59
2.1. Kryteria aksjologii kulturowo-cywilizacyjnej i zasady analizy typologicznej 59
2.2. Naturalistyczne modele kulturowo-cywilizacyjne 85
Model 1. Turanizm 87
Dygresja terminologiczna: turanizm 102
Model 2. Trybalizm 106
Dygresja terminologiczna: trybalizm 117
2.3. Instytucjonalizacja kulturowo-cywilizacyjna 120
Model 3. Korporacjonizm 129
Model 4. Etatyzm 142
Model 5. Teokracja 158
Model 6. Ideokracja 178
Dygresja terminologiczna: korporacjonizm, etatyzm, teokracja, ideokracja 196
2.4. Indywidualizacja kulturowo-cywilizacyjna 199
Model 7. Konsumpcjonizm 203
Model 8. Obywatelizm 215
Słowo końcowe 229
Literatura 233
978-83-8377-023-9 (druk) ; 978-83-8377-024-6 (wersja elektroniczna)
Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
22 paź 2024
https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/publication/12833
Nazwa wydania | Data |
---|