Obiekt

Abstrakt:

Choroby nowotworowe stanowią drugą co do częstości przyczynę zgonów wśród ludzi żyjących w krajach rozwiniętych, zaraz po chorobach sercowo naczyniowych. Naukowcy na całym świecie nieustannie poszukują nowych strategii w walce z tą śmiertelną chorobą. Gammapatie monoklonalne jest to grupa chorób spowodowanych nowotworowym rozrostem komórek plazmatycznych produkujących i wydzielających do osocza immunoglobuliny lub fragmenty immunoglobulin. Proces ten ujawnia się poprzez wykrycie w osoczu jednorodnej charakterystycznej frakcji białkowej, najczęściej skumulowanej w rozdziałach elektroforetycznych w obszarze gammaglobulin, zwanej białkiem monoklonalnym. Szpiczak plazmocytowy (Multiple Myeloma, MM) jest złośliwym nowotworem hematologicznym wywodzącym się z linii komórek plazmatycznych. Supresor transformacji nowotworowej p53, kodowany przez gen supresorowy TP53, jako czynnik transkrypcyjny, jest niezbędny w komórkach do obrony przed wejściem na drogę nowotworzenia i tym samym powielania mutacji czy wad komórkowych. W zależności od stopnia uszkodzenia DNA, białko p53 zatrzymuje bądź zwalnia cykl komórkowy, co daje komórce czas na naprawę materiału genetycznego i zapobiega powieleniu błędu, ewentualnie kieruje komórkę na drogę programowanej śmierci komórki – apoptozy. Gen TP53 jest wysoce polimorficzny, znanych jest co najmniej 13 polimorfizmów z nim związanych. Mutacje TP53 w komórkach nowotworów człowieka są najczęściej opisywane i dotyczą ponad połowy wszystkich przypadków nowotworów złośliwych. Jednym z założeń pracy było określenie wpływu polimorfizmu konkretnego kodonu (72) genu TP53 jako czynnika mającego na celu lepsze poznanie procesów nowotworzenia oraz zbadanie roli tego genu w przypadku szpiczaka mnogiego. Celem ogólnym pracy była ocena zmian wybranych parametrów stresu oksydacyjnego w zależności od stopnia zaawansowania choroby jaką jest szpiczak mnogi, zarówno u kobiet jak i mężczyzn, a w szczególności weryfikacja hipotezy - czy zmiany stężenia GSH i MDA oraz aktywność enzymów antyoksydacyjnych będą uzależnione od polimorfizmu genu TP53. W niniejszej pracy przyjęto założenie, że poziom GSH i MDA, wartości stężeń wybranych enzymów antyoksydacyjnych oraz ich labilność w stosunku do trójstopniowego stadium zaawansowania choroby stanowią przydatność diagnostyczną u chorych na szpiczaka.
W prezentowanej pracy poddano szpik kostny pacjentów chorych na MM diagnostyce molekularnej polegającej na określeniu polimorfizmu kodonu 72 genu TP53 oraz analizie biochemicznej stężenia glutationu zredukowanego i dialdehydu malonowego a także ocenę aktywności enzymów antyoksydacyjnych, zaangażowanych w metabolizm GSH. Badanie zostało przeprowadzone po uzyskaniu pozytywnej opinii Komisji Bioetycznej (nr KE-0254/165/2013). Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że polimorfizm kodonu 72 genu TP53 nie jest czynnikiem mającym istotny wpływ na aktywność enzymów antyoksydacyjnych u osób chorych na szpiczaka mnogiego. Stwierdzono wzrost stężenia GSH i MDA u osób chorych bez względu na płeć, stadium zaawansowania choroby i polimorfizm TP53.

Cancer is the second leading cause of death among people living in developed countries, after cardiovascular diseases. Scientists around the world are constantly looking for new strategies to fight this deadly disease. Monoclonal gammopathy is a group of diseases caused by the neoplastic proliferation of plasma cells that produce and secrete immunoglobulins or immunoglobulin fragments into the plasma. This process is revealed by the detection of a homogeneous, characteristic protein fraction in the plasma, most often accumulated in the electrophoretic separations in the area of gammaglobulins, called a monoclonal protein. Multiple myeloma (MM) is a malignant haematological malignancy originating from the plasma cell lineage. The tumor transformation suppressor p53, encoded by the TP53 tumor suppressor gene, as a transcription factor, is necessary in cells to defend against entering the path of carcinogenesis and thus duplicating mutations or cellular defects. Depending on the degree of DNA damage, the p53 protein stops or slows down the cell cycle, which gives the cell time to repair the genetic material and prevents the reproduction of the error, or possibly directs the cell to the path of programmed cell death - apoptosis. The TP53 gene is highly polymorphic, with at least 13 known polymorphisms associated with it. TP53 mutations in human cancer cells are the most frequently reported and account for more than half of all malignancies. One of the assumptions of the work was to determine the impact of the polymorphism of a specific codon (72) of the TP53 gene as a factor aimed at better understanding the processes of carcinogenesis and to investigate the role of this gene in the case of multiple myeloma. The general aim of the study was to assess changes in selected parameters of oxidative stress depending on the stage of the disease, which is multiple myeloma, both in women and men, and in particular to verify the hypothesis - whether changes in the concentration of GSH and MDA and the activity of antioxidant enzymes will depend on the polymorphism of the TP53 gene. In this study, it was assumed that the level of GSH and MDA, the concentrations of selected antioxidant enzymes and their lability in relation to the three-stage stage of the disease are diagnostic usefulness in patients with myeloma. In the presented study, the bone marrow of patients with MM was subjected to molecular diagnostics consisting in determining the polymorphism of codon 72 of the TP53 gene and biochemical analysis of the concentration of reduced glutathione and malondialdehyde, as well as the assessment of the activity of antioxidant enzymes involved in GSH metabolism. The study was conducted after obtaining a positive opinion of the Bioethics Committee (no. KE-0254/165/2013). The results of the study showed that the polymorphism of codon 72 of the TP53 gene is not a factor having a significant impact on the activity of antioxidant enzymes in patients with multiple myeloma. An increase in the concentration of GSH and MDA was found in patients regardless of sex, stage of the disease and TP53 polymorphism

Uwagi:

Zawiera bibliografię ; Zawiera ilustracje ; Streszcz. ang.

Identyfikator:

oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:10761

Katalog komputerowy:

kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

pol

Uzyskany tytuł:

doktor

Data uzyskania stopnia:

13.12.2023

Instytucja nadająca tytuł:

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Promotor:

Świderska-Kołacz, Grażyna ; Zmorzyński, Szymon. Promotor pomocniczy

Recenzent:

Jóźwik, Artur ; Stawarz, Robert

Dziedzina nauki:

Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych

Dyscyplina naukowa:

Nauki biologiczne

Wydział:

Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych

Typ:

rozprawa doktorska

Prawa dostępu:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Stan publikacji:

niepublikowana