Object

Abstract:

Prezentowana monografia stanowi rezultat corocznych studiów i analiz, a także publikacji zrealizowanych przez jej autorów w ramach różnych projektów naukowo-badawczych. Były to projekty badawcze w dziedzinie rozwoju regionalnego finansowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach grantów i mini grantów Rektora. Uzyskane rezultaty zaprezentowano na licznych konferencjach naukowych i w monografiach: Obraz społeczno-gospodarczy gmin województwa świętokrzyskiego (2020), Sytuacja społeczno-gospodarcza gmin województwa świętokrzyskiego (2021) i Ranking gmin województwa świętokrzyskiego (2022). Wyniki analiz pozwoliły opisać procesy społeczno-gospodarcze w skali regionalnej, które kształtują zmiany w obszarze: gospodarczym, infrastrukturalnym, demograficznym, rynku pracy, środowiska naturalnego oraz sytuacji finansowej. Mogą one posłużyć władzom samorządowym regionu do oceny trafności podjętych w przeszłości decyzji oraz skuteczniej zastosować w przyszłości instrumenty zarządzania regionem. Otrzymane wyniki pozwalają również wskazać słabsze i lepsze obszary działania danej jednostki oraz zaliczyć jednostkę do odpowiedniej grupy. Na ich podstawie przedstawiono nasilenie badanego zjawiska, poziom przestrzennego zróżnicowania, wzajemne zależności między zjawiskami. Przeprowadzone badania posłużyły do sporządzenia tablicy wyników rozwoju poszczególnych gmin. Bogata statystyka dała zestawienie - raport rozwoju poszczególnych gmin województwa świętokrzyskiego, który nazwano rankingiem rozwoju gmin. Ideą Rankingu Gmin jest wyłonienie i promowanie gmin wyróżniających się pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego na terenie województwa świętokrzyskiego. Ocenie poddane zostały wszystkie (102) gminy województwa świętokrzyskiego, a badaniami objęto rok 2010 i rok 2022. Zgodnie z przyjętą metodą analizowano działalność gmin w aspekcie podstawowych potencjałów endogenicznych: gospodarczego, infrastrukturalnego, demograficznego i rynku pracy, środowiska naturalnego oraz sytuacji finansowej.
Celem opracowania jest dokonanie oceny przestrzennego zróżnicowania rozwoju gmin województwa świętokrzyskiego z wykorzystaniem miary syntetycznej. Umożliwia to uszeregowanie i pogrupowanie gmin z punktu widzenia kryterium głównego, a także zbadanie, czy i w jakim stopniu zmienne jej struktury ją determinują. Ponadto, wskazanie znaczenia badań lokalnych i pozyskanych informacji w ramach prowadzonych badań na różnych etapach decyzyjności w jednostce terytorialnej. To już kolejna prezentowana w ten sposób hierarchia - wykaz gmin w kontekście przyjętych kryteriów, która powinna pozwolić na jeszcze lepsze adresowanie pomocy do konkretnych gmin, w których rozwój znacząco odstaje od wzorca. Prezentowana monografia (ranking) ma także na celu – podobnie jak poprzednie - włączenie się w dyskurs naukowy związany z problematyką oceny działalności gmin za pomocą miar ekonomicznych, a także analizę przestrzennego zróżnicowania procesów lokalnych. Postawione cele, uzupełnione zostały o kilka pytań badawczych:
1. Jakie czynniki endogeniczne występują na terenie województwa świętokrzyskiego?
2. W jakim stopniu zasoby endogeniczne wpływają na rozwój lokalny?
3. Jakie są szanse i bariery rozwoju gmin w województwie świętokrzyskim?
4. Jakie jest przestrzenne zróżnicowanie gmin województwa świętokrzyskiego w obszarze finansów, gospodarki, demografii, infrastruktury i środowiska naturalnego?
Miary syntetyczne pozwalają na identyfikację obszarów o wyższym lub niższym poziomie rozwoju. Przedstawiona miara syntetyczna może być narzędziem dla władz samorządowych dokonujących oceny trafności podjętych decyzji oraz skuteczności zastosowanych w przeszłości instrumentów zarządzania regionem. Miara syntetyczna ułatwia porównanie obiektów w przestrzeniach wielowymiarowych, ale również umożliwia ich uporządkowanie ze względu na badane zjawisko. Do delimitacji zmiennych wykorzystano analizę czynnikową, ocenę współczynnika zmienności, zaś do określenia związków między zmiennymi wykorzystano analizę korelacji. Zaprezentowano wykresy rozrzutu i mapy przestrzennego zróżnicowania badanego zjawiska. Zastosowano także metodę analizy opisowej i studium literatury. Na rdzeń przedkładanej monografii składa się osiem rozdziałów poświęconych refleksji teoretyczno-metodologicznej, również myśleniu o przyszłości i projektowaniu rozwoju gmin w województwie świętokrzyskim. W rozdziale pierwszym przedstawiono metodę badawczą. W rozdziale drugim scharakteryzowano województwo świętokrzyskie. W rozdziale trzecim, czwartym, piątym, szóstym i siódmym przedstawiono rezultaty przeprowadzonych badań. Rozdział ósmy przedstawia ranking rozwoju gmin województwa świętokrzyskiego. Autorzy rekomendują treści zawarte w monografii środowiskom: samorządowym, eksperckim i opiniotwórczym oraz środowiskom akademickim realizującym funkcje badawcze i edukacyjne w tym przede wszystkim studentom przygotowującym prace akademickie.

Place of publishing:

Kielce

Physical description:

92 s.

ISBN:

978-83-67580-80-9 (druk) ; 978-83-67580-81-6 (wersja elektroniczna)

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Date issued:

2023]

Identifier:

doi:10.25951/10702

Language:

polski

Type:

tekst

Format:

application/pdf