Obiekt

Tytuł odmienny:

ЛИНГВОСЕМИОТИЧЕСКАЯ КАРТИНАГОРОДОВ КЕЛЬЦЕ И ВЕЛИКИЙ НОВГОРОД.ЛЕКСИКО-СЕМАНТИЧЕСКИЙ И ДИСКУРСИВНО-ПРАГМАТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ

Abstrakt:

Rozprawa doktorska poświęcona jest zestawieniu lingwosemiotycznych obrazów polskiego miasta Kielce i rosyjskiego miasta Nowogród Wielki. Miasto w pracy jest ujęte jako funkcja kognitywna oraz semiotyczna doświadczenia ludzkiego. Zatem zestawienie dotyczy zarówno werbalizacji i reprezentacji semiotycznej wyobrażeń dotyczących substancji miejskiej obu obiektów (locusu), jak również wyobrażeń dotyczących kulturowego i cywilizacyjnego doświadczenia ich mieszkańców (habitusu), zarówno bezpośrednich, jak też dyskursywnych. Analiza dotyczyła głównie tzw. dyskursu miejskiego, w szczególności systemu onomastycznego jako jego podstawy leksykalnej i frazemicznej. U postaw analizy porównawczej leżą istotne podobieństwa obu miast, mianowicie: rozmiar, liczba ludności, wiek, status administracyjny, położenie względem stolic, status cywilizacyjny i kulturowy, w tym czynnik religijny. Rozprawa składa się z trzech rozdziałów i wniosków, których celem było ustalenie podstawowych różnic obrazów zestawianych miast. W rozdziale pierwszym, dotyczącym teoretycznych zagadnień kognitywnego i semiotycznego obrazu miasta, skupiono się, z jednej strony, na analizie podstawowych pojęć (obraz świata, obraz miasta, locus, habitus, doświadczenie realne i doświadczenie wirtualne) oraz przedstawieniu metodologii funkcjonalnego pragmatyzmu, niezbędnych do przeprowadzenia systemowego badania, a także zwrócono uwagę na rozróżnienie esencjonalnych, teleologicznych oraz kauzalnych czynników kształtujących obraz miasta. Zbieżna struktura dwóch kolejnych rozdziałów, koncentrujących się na leksykalno-semantycznej oraz dyskursywno-pragmatycznej analizie lingwosemiotycznego obrazu Kielc (drugi rozdział) i Nowogrodu Wielkiego (rozdział trzeci), wynika z tożsamych założeń metodologicznych i oscyluje wokół dwóch, powiązanych ze sobą składowych owego obrazu, czyli locusu (rozumianego jako informacja o substancji miejskiej, czyli o mieście w jego wymiarze przestrzennym) i habitusu (rozumianego jako informacja dotycząca stylu i sposobu życia mieszkańców i gości miasta). Przestawiona została ogólna charakterystyka locusu badanych miast jako przestrzennej całości z uwzględnieniem makrolokalizacji obu miast, jak również jego struktury oraz kluczowych dla obrazów miast punktów orientacyjnych. Jak wykazała analiza, czynniki makrolokalizacyjne odegrały dużą rolę nie tylko w kształtowaniu nazewnictwa miejskiego obu miast, ale także determinowały wiele kwestii istotnych z habitualnego punktu widzenia. Szczególna uwaga poświęcona została oficjalnemu nazewnictwu miejskiemu, na którą złożyło się 712 nazw w przypadku Kielc i 353 nazwy w przypadku Nowogrodu Wielkiego, będących nazwami ulic, placów, rond, mostów i innych obiektów przestrzenno-adresowych. Dodatkowo, w przypadku kieleckich hodonimów zbadano, które z nich można odnieść do korpusu nazw powszechnie występujących w Polsce, które występują na terenie województwa świętokrzyskiego, które zaś stanowią stricte kielecki zasób nazewniczy.
Dokonanie konstruktywno-gramatycznej, motywacyjnej, jak również derywacyjnej analizy zarówno oficjalnego, jak i uzualnego nazewnictwa obu miast, pozwoliła na wysnucie ważnych wniosków, które w zestawieniu z wnioskami powziętymi z paralelnej analizy innych urbanonimów (przede wszystkim ergonimów), udobitniły cechy specyficzne dla lingwosemiotyznego obrazu każdego z miast. Przedstawiono także, w jaki sposób hodonimy funkcjonują w miejskim dyskursie potocznym, ze szczególnym zwróceniem uwagi na kwestie problemowe pod względem językowym. Dokonano próby określenia lokodycei obu miast (idei miasta) oraz zbadana została miejska symbolika pod względem jej funkcjonowania w miejskiej przestrzeni oraz miejskim dyskursie. Przeprowadzono także analizę sensoryczno-emocjonalnych skojarzeń mieszkańców z ich miastami, co pozwoliło na wykazanie istotnych różnic w obrazie obu miast. Charakterystyka inskrypcji miejskich w aspekcie werbalnym i niewerbalnym, pozwoliła na pragmatyczno-funkcjonalną prezentację lingwosemiotyki miejskiego habitusu Kielc i Nowogrodu Wielkiego. W pracy zostały zróżnicowane realne i wirtualne obrazy habitualne obu miast, biorąc pod uwagę codzienne życie kielczan i nowogródczan, ważne dla nich czynniki pozwalające realizować ich potrzeby witalne, kulturowe oraz cywilizacyjne, a także ich wirtualny habitus, odnoszący się w głównej mierze do ważnych dla obrazu miasta postaci i wydarzeń historycznych. Najistotniejsze wnioski analizy kontrastywnej lingwosemiotycznego obrazu Kielc i Nowogrodu Wielkiego zostały zaprezentowane we wnioskach. W szczególności zwrócono uwagę na różnorodność obrazu obu miast, mimo szeregu podobieństw, pozwalających na zestawienie ich ze sobą. Różnice te dotyczyły zarówno substancji miejskiej, stylu życia mieszkańców, ale przede wszystkim miejskiego dyskursu i nazw, jakie funkcjonują w przestrzeni miejskiej.


This thesis is an attempt to compare views of linguo-semiotic images of the Polish city of Kielce and the Russian city of Veliky Novgorod. I present the city as a cognitive and semiotic function of human experience. Thus the compilation concerns both verbalization and semiotic representation of the ideas about the urban substance of both objects (locus), as well as ideas about the cultural and civilizational experience of their inhabitants (habitus), both direct and discursive. The analysis mainly concerns the so-called urban discourse, in particular the onomastic system as its lexical and phrasemic basis. The basis of the comparative analysis are significant similarities visible in both cities, such as size, population, age, administrative status, location relative to capitals, civilization and cultural status (including a religious factor). The dissertation consists of three chapters and conclusions whose aim was to determine the basic differences in the images of compared cities. In the first chapter, concerning the theoretical issues of the cognitive and semiotic image of the city, the focus is on the analysis of basic concepts (image of the world, image of the city, locus, habitus, real experience and virtual experience) and the presentation of the methodology of functional pragmatism necessary to carry out systemic research. I also draw attention to the distinction between essential, teleological and causal factors shaping the city's image. The convergent structure of two subsequent chapters, focusing on the lexical-semantic and discursive-pragmatic analysis of the linguo-semiotic image of Kielce (chapter 2) and Veliky Novgorod (chapter 3), results from identical methodological assumptions and oscillates around two interrelated components of this image, i.e. locus (understood as information about the urban substance, i.e. about the city in its spatial dimension) and habitus (understood as information on the style and way of life of residents and guests of the city). The general characteristics of the locus of the studied cities as a spatial whole has been presented, taking into account the macro-location of both cities, as well as its structure and key landmarks for the cities' images. As the analysis showed macrolocation factors played a large role not only in shaping the urban names of both cities but also determined many issues relevant from a habitual point of view.
I pay special attention to the official urban naming, which consisted of 712 names in the case of Kielce and 353 names in the case of Veliky Novgorod, which are the names of streets, squares, roundabouts, bridges and other spatial-address objects. In addition, in the case of Kielce hodonimes, it was examined which of them could be referred to the corpus of names commonly found in Poland, which occur in the Świętokrzyskie voivodship, and which form a strictly Kielce's naming resource. Performing a constructive-grammatical, motivational, as well as derivative analysis of both the official and usus names of both cities allows drawing important conclusions, which, in conjunction with the conclusions drawn from the parallel analysis of other urbanonyms (primarily ergonyms), have refined the characteristics specific to linguistic objects each city. I also present how hodonyms function in colloquial urban discourse with particular attention to linguistic problems. An attempt was made to determine the locodicy of both cities (the idea of the city) and examined urban symbolism in terms of its functioning in urban space and urban discourse. An analysis of residents' sensory-emotional associations with their cities was also carried out which allowed to show significant differences in the images of both cities. The characteristics of city inscriptions in the verbal and non-verbal aspects allowed for a pragmatic and functional presentation of the lingwosemiotics of the urban habitus of Kielce and Veliky Novgorod. Real and virtual habitual images of both cities were diversified in the thesis, taking into account the everyday life of Kielce and Novgorod residents and factors that are important for them and that enabling them to meet their vital, cultural and civilization needs, as well as their virtual habitus, mainly referring to historical people and events which are important for the image of the city. The most important conclusions of the contrastive analysis of the linguosemiotic image of Kielce and Veliky Novgorod are presented in the conclusions. I pay special attention to the diversity of the image of both cities, despite a number of similarities, allowing them to be compared with each other. These differences relate to the urban substance, lifestyle of residents, but above all to urban discourse and names that operate in urban space.

Uwagi:

Zawiera bibliografię

Identyfikator:

oai:bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl:8697

Katalog komputerowy:

kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

rus

Uzyskany tytuł:

doktor

Data uzyskania stopnia:

22.10.2020

Instytucja nadająca tytuł:

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Promotor:

Leŝak, Oleg (1962- )

Dziedzina nauki:

Dziedzina nauk humanistycznych

Dyscyplina naukowa:

Językoznawstwo

Wydział:

Wydział Humanistyczny

Typ:

rozprawa doktorska

Prawa dostępu:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Stan publikacji:

niepublikowana