Galen o winie, czyli o śladach pewnej preferencji
Group publication title:Piotrkowskie Zeszyty Historyczne
Creator:Kokoszko, Maciej ; Jagusiak, Krzysztof
Keywords:historia wyżywienia ; historia medycyny ; wino ; Galen
Abstract:Galen (ok. 129 – ok. 199/216) pozostawił po sobie olbrzymi dorobek literacki z zakresu medycyny, w tym także rozliczne rozważania na temat różnorodnych produktów żywnościowych. Te bowiem w teorii, którą reprezentował, uważane były zarówno za źródło pokarmu, jak i medykament. Jednym z produktów spożywczych, którymi się zajął, było również wino. Wyjściową bazą jego głównych analiz w tym zakresie była treść traktatu De diaeta in morbis acutis (14, 1–33), który przypisywał Hippokratesowi. Dane tam zawarte często przytaczał w całości, jak w De placitis Hippocratis et Platonis. Wpłynęły one zasadniczo na treść jego teorii wina włączonej do wielu innych dzieł, w tym do De alimentorum facultatibus, De methodo medendi, De rebus boni malique suci, De sanitate tuenda czy De victu attenuante. Istnieje też wysokie prawdopodobieństwo, że ważnym źródłem wiedzy Galena na ten temat było dzieło Perí hýles, którego autorem był Sekstius Niger, działający w drugiej połowie I w. p.n.e. oraz pierwszej I w. n.e.Analiza traktatów Galena nie tylko potwierdza powszechność wina w diecie, różnorodność rynku win w II w. n.e., ale także wskazuje na istnienie preferencji odbiorców tego produktu dla win białych. W Italii bowiem, a także w samym Rzymie, królowały wina białe, a ceniono zwłaszcza dojrzałe ich odmiany, nawet wtedy, gdy stawały się wyraźnie wytrawne, a nawet nieco gorzkawe. Natomiast dane na temat trunków czerwonych odnoszą się przede wszystkim do win z Azji Mniejszej. Informacje przekazane przez Galena skłaniają do konkluzji, że wina czarne za jego czasów nie należały do grupy towarów pożądanych na rynku śródziemnomorskim. Jeżeli zatem stanowiły one marki w sensie handlowym, ich znaczenie było zwykle zaledwie lokalne. Dane zachowane przez Galena nie pokazują, jak długo trwała owa tendencja, choć wzmianka o nieużywaniu win ciemnych i wytrawnych w publicznych okolicznościach oficjalnych (ofiary), a nawet prywatnych wydarzeniach, które mogły być związane z chęcią pokazania statusu społecznego osoby je organizującej (sympozja i uczty weselne) sugerują, w naszej opinii, trwałość zaprezentowanego przez Galena schematu spożycia.
Place of publishing: Physical description: ISSN: Publisher:Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Filia w Piotrkowie Trybunalskim
Date issued: Identifier: Language: Is part of:Piotrkowskie Zeszyty Historyczne
Has part: Type: Access rights: License: Format: