Title:

„Wielka lekcja historii”. Prezentacja Tysiąclecia Polski poprzez wystawy w latach 1960–1966/67

Creator:

Młynarczyk-Tomczyk, Anita

Keywords:

Tysiąclecie Państwa Polskiego ; obchody ; rocznice historyczne ; wystawy ; muzea ; archiwa ; biblioteki ; nauka ; popularyzacja ; propaganda ; przekaz

Additional notes:

Publikacja linkująca.
Treść publikacji będzie dostępna po upływie okresu embarga.

Abstract:

Ukazana w książce: „Wielka lekcja historii”. Prezentacja Tysiąclecia Polski poprzez wystawy w latach 1960-1966/67, „Wielka lekcja historii” to nie tylko historia obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego (1960-1966/67), ale także historia rozwoju polskiej kultury historycznej odniesiona do twórczego potencjału ludzkiego i instytucjonalnego zaplecza, dzięki któremu możliwe stało się umasowienie i popularyzacja wiedzy historycznej, na niespotykaną dotąd skalę i często na dobrym poziomie. Należy jednak pamiętać, iż sukces modernizacyjny polskich instytucji kultury historycznej osiągnięty w okresie obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego miał swoją, ciemną stronę. Ogólnonarodowe uroczystości niosły bowiem ogromny ładunek perswazyjny, służący kształtowaniu socjalistycznej świadomości i pamięci historycznej, zgodnie z wytycznymi władzy.
W związku z Tysiącleciem Państwa Polskiego archeolodzy i historycy rozpoczęli, nie bez cesji na rzecz PZPR, szeroką akcję upowszechniającą, w której wykorzystali niemal wszystkie środki stojące do ich dyspozycji. Ogromną rolę w tym zakresie spełniły wystawy, jako forma przekazu historycznego. Nie bez powodu ekspozycje stały się dominujące w działalności muzeów, archiwów, a nawet bibliotek. Wystawy stanowiły i nadal stanowią ważny przekaźnik wiedzy, a dodatkowo każdy utwór wystawowy, bez względu na swoją treść, łączy w sobie elementy architektoniczne, plastyczne i językowe. Dlatego ekspozycje, jako forma przekazu, świetnie spełniały się i nadal spełniają się w roli, dostępnego dla wszystkich, środka popularyzacji historii, narzędzia popularyzacji myśli naukowej i skutecznego środka kształtowania świadomości społecznej. Nic więc dziwnego, że wszystkie punkty obchodów milenijnych: 1000. rocznica wstąpienia Polski na widownię dziejową; 550. rocznica bitwy pod Grunwaldem; rocznice związane z walką naro¬dowo-wyzwoleńczą narodu polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem powstania styczniowego; 600. lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz 20. lecie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, znalazły odzwierciedlenie na wystawach. Popularne też były wystawy retrospektywne, obejmujące swym zakresie 1000-letnie dzieje narodu i państwa polskiego. Wystawy milenijne charakteryzowały się wysokim poziomem merytorycznym i dydaktycznym, ale też silnym obciążeniem ideowym, zwłaszcza te dotyczące współczesności.

Table of contents:

SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 7
Wstęp 11
Rozdział pierwszy
W KRĘGU IDEOWEGO, NAUKOWEGO I POPULARYZACYJNEGO NURTU OBCHODÓW TYSIĄCLECIA PAŃSTWA POLSKIEGO 1960–1966/67
Determinanty obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego 29
Muzea, archiwa i biblioteki w obchodach Tysiąclecia Państwa Polskiego 39
„Nowe trendy” w upowszechnianiu nauki 56
Wystawy jako forma upowszechnienia wiedzy o przeszłości 66
Rozdział drugi
TYSIĄCLECIE PAŃSTWA POLSKIEGO NA WYSTAWACH
Początki Polski i jej kultury na wystawach milenijnych 77
Ekspozycje poświęcone zwycięstwu grunwaldzkiemu 94
Setna rocznica powstania styczniowego uhonorowana na wystawach 101
Pokaz dziejów nauki polskiej (sześćsetlecie Uniwersytetu Jagiellońskiego) 110
Edukowanie dla „współczesności”. Dwudziestolecie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na wystawach 115
Rozdział trzeci
PRZEKAZ MILENIJNYCH WYSTAW
Wokół ewolucyjnego procesu kształtowania się państwowości polskiej 127
Antyniemiecki nurt Grunwaldu 147
W kręgu tradycji walk „o społeczne i narodowe wyzwolenie” 154
Sześćsetlecie Uniwersytetu Jagiellońskiego na tle jego aktualnych zadań 172
Ideowa narracja wystaw poświęconych dwudziestoleciu Polski Ludowej 188
Rozdział czwarty
WSPÓŁPRACA ZE SZKOŁAMI
Szkoły w akcjach związanych z Tysiącleciem Państwa Polskiego 205
Metodyczne aspekty lekcji na wystawach 226
Wystawy miejscem pracy kół i klubów przyjaciół muzeów 234
Wystawy inspiracją do konkursów 241
Zakończenie 251
Załącznik 259
Fotografie 277
Bibliografia 289
Indeks osób 327
Summary 333
Wykaz fotografii 337

Place of publishing:

Kielce

Physical description:

340 s.

ISBN:

978-83-7133-937-0

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Date issued:

2022

Identifier:

doi:10.25951/4853

Language:

polski

Type:

księgarnia Wydawnictwa UJK

Format:

application/pdf