Title:

Urzędnicy grodzcy lubelscy w czasach saskich. Spisy

Group publication title:

Almanach Historyczny

Creator:

Bondyra, Wiesław

Keywords:

burgrabia ; Lublin ; pisarz grodzki ; podstarości ; sędzia grodzki ; spis urzędników ; urzędnicy grodzcy ; wicesgerent ; ziemia lubelska ; municipal notary ; municipal regent ; municipal judge ; list of officials ; municipal officials ; vicesgerent ; Lublin land

Abstract:

Artykuł jest poświęcony grupie wyższych urzędników grodzkich, jacy w czasach saskich pełnili funkcje na ziemi lubelskiej z powiatem urzędowskim. Urzędnikami tymi byli: burgrabia, pisarz, podstarości i sędzia, do których na zasadzie dodatku dołączono jeszcze regentów i wicesgerentów. Wywodzili się najczęściej z miejscowej szlachty średniej i dość znaczących rodów, choć nie brakowało też przedstawicieli szlachty mniej zamożnej, a także przybyszów spoza województwa. Odgrywali istotną rolę również w lokalnym życiu samorządowym, a wielu najwybitniejszych przedstawicieli doczekało się awansu na wyższe urzędy, nawet niższe senatorskie. W przeciwieństwie do ziemskich i centralnych, urzędy te nie były sprawowane dożywotnio. Urzędnicy grodzcy byli bowiem w pełni zależni od miejscowych starostów jako swych zwierzchników, którzy mogli ich powoływać i odwoływać w dowolnym czasie. Zdarzało się, że nowy starosta wymieniał praktycznie całkowicie kadrę swego poprzednika. Zasadniczą częścią pracy jest wykaz osób pełniących omawiane stanowiska w układzie przyjętym w serii spisów urzędników ziemskich dawnej Rzeczypospolitej. Zestawienie to jest kontynuacją i dopełnieniem wcześniejszych wykazów urzędników ziemskich i grodzkich z ziem bełskiej i chełmskiej w pierwszej połowie XVIII stulecia. The article deals with a group of higher-ranking municipal officials who exercised their functions in the Lublin region with the administrative Urzędów district in times of the Saxon rule (1696–1763). These officials include: a burgrave, a notary, deputy head of a county and a judge, to whom regents and vicesgerents were added as a accompaniment. Most often they descended from middle-ranking nobility and quite significant families, although there were also representatives of less affluent nobility, as well as newcomers from outside the voivodeship. They also played an important role in functioning of the local self-government, and many of the most prominent representatives were promoted to higher offices and even lower senatorial ones. Unlike the land and central authorities, these offices were not held for life. Municipal officials were fully dependent on the local prefects of the county as their superiors, who could appoint and dismiss them at any time. There were occurrences when the new prefect of the county almost completely replaced the staff of his predecessor. The essential part of this paper is the register of people holding the offices in question, in the structure adopted in the series of indexes of land officials of the former Republic of Poland. This list is a continuation and supplementation of earlier indexes of land and municipal officials from the Bełz and Chełm lands in the first half of the 18th century.

Place of publishing:

Kielce

Physical description:

S. 59-80

ISSN:

1642-4530

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Date issued:

2021

Identifier:

doi:10.25951/4402

Language:

polski

Is part of:

Almanach Historyczny

Has part:

T. 23

Type:

tekst

Format:

application/pdf