Title:

Ewolucja doliny Czarnej Koneckiej między Stąporkowem a Sielpią Wielką w późnym vistulianie i holocenie

Alternative title:

Late Glacial and Holocene evolution of the Czarna Konecka river valley between Stąporków and Sielpia Wielka

Creator:

Kusztal, Piotr Zbigniew

Keywords:

Staropolski Okręg Przemysłowy  ; późny vistulian  ; obrzeżenie Gór Świętokrzyskich  ; Czarna Konecka  ; holocen  ; ewolucja doliny mała retencja wodna

Abstract:

Praca stanowi studium przypadku dotyczące ewolucji odcinka doliny rzeki III. rzędu, odwadniającej wyżynny, niekrasowy i nieaktywny tektonicznie obszar północno-zachodniego, mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich (Wyżyna Kielecka, Wyżyna Przedborska), gdzie w czasach historycznych rozwijał się przemysł metalurgiczny (Staropolski Okręg Przemysłowy - SOP). Główną uwagę poświęcono w niej chronologii i uwarunkowaniom zmian środowiska zapisanym w osadach i rzeźbie poziomów dolinnych. W oparciu o wyniki badań interdyscyplinarnych rozpoznano główne etapy późnovistuliańskiej i holoceńskiej ewolucji doliny oraz wskazano czynniki odgrywające decydującą rolę w jej kształtowaniu. Największy wpływ na środowisko fluwialne w analizowanym okresie miały wahania klimatu, uwarunkowania lokalne i działalność człowieka, przy czym rola tych czynników zmieniała się. W późnym vistulianie (ETAP 1: zmienna aktywność rzeki) rozwój doliny był wynikiem wahań klimatycznych, związanych z cyklem stadialno-interstadialnym. W holocenie, do schyłku subboreału (ETAP 2: stabilizacja przepływów rzeki), zależał on głównie od warunków lokalnych (duża lesistość, naturalny system małej retencji - NSMR), natomiast w subatlantyku (ETAP 3: zmienna aktywność rzeki) kluczową rolę odgrywała antropopresja (wylesianie, wytępienie bobrów, zniszczenie NSMR, budowa i degradacja infrastruktury hydrotechnicznej ASMR, zalesianie), która przyczyniła się do największej w holocenie transformacji dna doliny (okres rozkwitu SOP i postindustrialny do schyłku XX w.). Zarejestrowane etapy rozwoju odcinka badawczego odzwierciedlają bardzo duży wpływ funkcjonowania i destabilizacji NSMR i ASMR na ewolucję doliny rzeki III rzędu.

Additional notes:

Zawiera bibliografię

Computer catalogue:

click here to follow the link

Language:

pol

Degree name:

doktor

Date obtained:

29.09.2022

Degree grantor:

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Supervisor:

Kalicki, Tomasz Wojciech (1958- )

Reviewer:

Michno, Anna Danuta Wójcicki, Krzysztof Jan

Field:

Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych

Scientific disciplines:

Nauki o Ziemi i środowisku

Faculty:

Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych

Type:

rozprawa doktorska

Access rights:

tylko w Oddziale Informacji Naukowej

Publication status:

niepublikowana