Title:

Spław wiślany w drugiej połowie XVIII wieku (do 1772 roku). Część 1 : Charakterystyka spławu wiślanego

Creator:

Kazusek, Szymon

Keywords:

XVIII wiek ; Wisła ; handel ; żegluga śródlądowa ; spław ; Rzeczpospolita

Additional notes:

Publikacja linkująca.
Treść publikacji będzie dostępna po upływie okresu embarga.

Abstract:

Przedmiotem prezentowanych badań jest spław wiślany w drugiej połowie XVIII w. (do 1772 r.). Uzupełnieniem niniejszej charakterystyki jest opublikowana już część druga monografii (cz. 2: Statystyka spławu wiślanego, Kielce 2016). O nierozerwalności tych publikacji świadczą liczne w opracowaniu odwołania do zestawień tabelarycznych, ułożonych w aneksach części drugiej, a także szczegółowe zestawienia, dla interpretacji których nie ma miejsca w części pierwszej. W dwuczęściowej monografii w sposób szczególny przybliżony został spław w latach 1764-1766. Pomijany w opracowaniu rozwój handlu wiślanego po 1772 r. odbywał się już w innych realiach politycznych i ekonomicznych. Po podpisaniu traktatu rozbiorowego Polski, a następnie traktatów handlowych z jej zaborcami zaistniała zupełnie nowa sytuacja dla rozwoju handlu wewnętrznego, a także zagranicznego, funkcjonującego w pewnym stopniu dzięki wodnym szlakom komunikacyjnym. Część monograficzna książki składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym z nich omówione zostały warunki naturalne spławu. W szczególności zaprezentowano rzeki spławne w ujęciu historycznym i kartograficznym, omówiono stany wody i przepływy rzek spławnych, a także warunki pogodowe (opady, temperatura, wiatr) na przestrzeni sezonów żeglugowych. W drugim rozdziale przedstawione zostały polityczne i prawne aspekty spławu wiślanego, w tym przede wszystkim sytuacja wewnętrzna w kraju i wpływ na nią oraz na handel spławny krajów ościennych, stanowisko sejmikującej szlachty wobec spławu na Wiśle i jej dopływach oraz ustawodawstwo sejmu polskiego w tym zakresie, a także udział podskarbiego koronnego, Komisji Skarbu Koronnego, Komisji Skarbu Nadwornego oraz króla w tworzeniu warunków do handlu spławnego. Trzeci rozdział poświęcono przedstawieniu organizacji spławu wiślanego i związanych z nim rozlicznych kosztów. W kolejnym rozdziale przedstawiono strukturę towarów stanowiących przedmiot spławu. W ostatnim rozdziale omówiono uczestników handlu spławnego, poczynając od monarchy i jego dworu, przez szlachtę i magnaterię, mieszczaństwo, duchowieństwo, liczne zgromadzenia zakonne, Żydów, ludność wiejską, a na udziale kobiet kończąc. Opublikowana w 2016 r. część druga książki składa się z szesnastu aneksów zawierających od kilku do kilkunastu szczegółowych zestawień tabelarycznych, przedstawiających statystykę spławu wiślanego.

Table of contents:

Spis treści
WSTĘP  5
Wykaz skrótów  27
Wykaz podstawowych jednostek metrologicznych  33
ROZDZIAŁ I Warunki naturalne spławu wiślanego
1. Rzeki spławne w ujęciu historycznym i kartograficznym  35
2. Stany wody i przepływy rzek spławnych (historia i współczesność)  76
3. Żegluga wiślana a warunki pogodowe (opady, temperatura, wiatr) 144
ROZDZIAŁ II Polityczno-prawne aspekty spławu wiślanego
1. Wydarzenia polityczne a spław wiślany  191
2. Sejmiki szlacheckie wobec problemu spławu wiślanego  203
3. Sejm Rzeczypospolitej wobec spławu  232
4. Podskarbi wielki koronny a spław wiślany  249
5. Komisja Skarbu Koronnego i Komisja Skarbu Nadwornego wobec problemów związanych ze spławem  250
6. Król a handel spławny  260
ROZDZIAŁ III Organizacja i koszty spławu 1. Kontrakty spławne i fracht, organizacja i przygotowanie transakcji kupna-sprzedaży  267
2. Spichlerze, składy i przystanie  302
3. Środki transportu wodnego i warsztaty szkutnicze  326
4. Obsługa statków  364
5. Rola ludności służebnej w spławie wiślanym  427
6. Terminowość spławu  456
7. Koszty spławu  495
ROZDZIAŁ IV Struktura towarów spławianych 1. Zagadnienia ogólne  567
2. Zboże  577
3. Drewno i produkty gospodarki leśnej  584
4. Sól  590
5. Inne produkty  595
ROZDZIAŁ V Uczestnicy spławu wiślanego
1. Zagadnienia ogólne  599
2. Król, magnaci, szlachta  600
3. Mieszczanie  672
4. Duchowieństwo i zgromadzenia zakonne  740
4.1. Zagadnienia ogólne  740
4.2. Wyższe duchowieństwo  744
4.3. Niższe duchowieństwo  767
4.4. Zgromadzenia zakonne  768
4.4.1. Zakony męskie  768
4.4.2. Zakony żeńskie  789
5. Żydzi  796
6. Chłopi  811
7. Kobiety w handlu spławnym  818
ZAKOŃCZENIE  823
Bibliografia  829
Spis tabel  899
Spis wykresów  907
Spis rycin  925
Summary  931

Place of publishing:

Kielce

Physical description:

938 s.

ISBN:

978-83-7133-957-8

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

Date issued:

2022

Identifier:

doi:10.25951/4875

Language:

polski

Type:

księgarnia Wydawnictwa UJK

Format:

application/pdf