Naprawić Rzeczypospolitą. Postulaty szlacheckie z lat 1533-1570
Creator: Keywords:szlachta ; XVI wiek ; ruch egzekucyjny ; postulaty egzekucyjne
Abstract:
Praca stanowi pierwszy w literaturze przedmiotu katalog żądań szlacheckich z lat 1533-1570, zgłaszanych przez przedstawicieli ruchu politycznego nazywanego w literaturze przedmiotu ruchem egzekucyjnym. Dezyderaty pogrupowane zostały przedmiotowo, według poruszanych kwestii, omówione i wyjaśnione, tym samym wypełniona zostaje istotna luka w wiedzy o XVI- wiecznej Polsce, gdyż dotychczas postulatami tymi zajmowano się dość fragmentarycznie, nie starając się o całościową ich analizę. W ramach ruchu egzekucyjnego część szlachty próbowała usprawnić funkcjonowanie Rzeczypospolitej rozumianej jako szlacheckie „dobro wspólne”, w przekonaniu, że dzięki tym staraniom państwo rozkwitnie w swej potędze. Tematyka postulatów jest bardzo różnorodna, egzekucjoniści zajmowali się bowiem wszystkim co istotne dla nich samym, a zatem również, w ich mniemaniu, dla całej Rzeczpospolitej. Podczas posiedzeń Sejmu czy w instrukcjach poselskich płynnie przechodzili więc od zagadnienia do zagadnienia - od spraw związanych z miejscem i terminem obrad Sejmu, poprzez bezpieczeństwo do kwestii związanych z wywozem koni czy skór. Na podstawie treści postulatów, ich częstotliwości i ewolucji wyraźnie widać krystalizację szlacheckiego programu naprawy państwa. Struktura Praca liczy 361 strony. Składa się z dwóch rozdziałów z których jeden dzieli się na dwie części. Zaopatrzona została w tabele ilustrujące częstotliwość przedstawiania danego postulatu. Bibliografia zawiera 30 źródeł i 314 opracowań.
SPIS TREŚCI
WSTĘP 1
ROZDZIAŁ I
POSTULATY SZLACHECKIE I ICH KLASYFIKACJA 13
1.1. POSTULATY SENSU LARGO 13
1.2. POSTULATY SENSU STRICTO 17
ROZDZIAŁ II POSTULATY SENSU STRICTO ZGŁASZANE WIELOKROTNIE 19
2.1. POSTULATY DOTYCZĄCE DUCHOWIEŃSTWA I KOŚCIOŁA 19
2.2. POSTULATY DOTYCZĄCE SĄDOWNICTWA I PROCEDURY SĄDOWEJ. 66
2.3. POSTULATY DOTYCZĄCE URZĘDÓW. 99
2.4.1. POSTULATY DOTYCZĄCE UNIFIKACJI PAŃSTWA I WSPÓLNEGO PONOSZENIA KOSZTÓW OBRONY. 131
2.4.2. POSTULATY DOTYCZĄCE GOSPODARKI 152
2.4.2.1. POSTULATY DOTYCZĄCE CEŁ. 153
2.4.2. POSTULATY DOTYCZĄCE SPRAW MONETARNYCH. 162
2.4.2.3.1. POSTULATY DOTYCZĄCE SPŁAWU 175
2.4.2.3.2. POSTULATY DOTYCZĄCE SOLI . 180
2.4.2.4. POSTULAT DOTYCZĄCY ZAKAZU WYWOZU KONI. 188
2.4.2.5.1. POSTULATY DOTYCZĄCE PRZESTRZEGANIA ZAKAZU WYWOZU SKÓR. 191
2.4.2.5.2. POSTULATY DOTYCZĄCE CYGANÓW. 194
2.4.2.5.3. POSTULATY DOTYCZĄCE LUDZI LUŹNYCH. 198
2.5. POSTULATY DOTYCZĄCE PRAWA 200
2.6 POSTULATY DOTYCZĄCE WŁADZY USTAWODAWCZEJ. 211
2.7.1. POSTULATY DOTYCZĄCE MIESZCZAN I MIAST 225
2.7.1.1. POSTULATY DOTYCZĄCE MIESZCZAN. 225
2.7.1.2. POSTULATY DOTYCZĄCE MIAST. 230
2.7.1.3. POSTULATY DOTYCZĄCE GDAŃSKA. 240
2.7.2. POSTULATY DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA. 243
2.8. POSTULATY DOTYCZĄCE KRÓLA. 249
2.9. POSTULATY DOTYCZĄCE PRZYWILEJÓW. 256
2.10.1. POSTULATY DOTYCZĄCE ŻYDÓW. 258
2.10.2. POSTULATY DOTYCZĄCE SŁUŻBY WOJSKOWEJ. 263
2.11. POSTULATY DOTYCZĄCE GRANIC. 267
2.12. POSTULATY DOTYCZĄCE NAPRAWY SZKÓŁ. 273
2.13. POSTULATY DOTYCZĄCE PODATKÓW. 277
ROZDZIAŁ III POSTULATY SENSU STRICTO ZGŁASZANE JEDNORAZOWO 281
3.1. POSTULATY DOTYCZĄCE DUCHOWIEŃSTWA I KOŚCIOŁA 281
3.2. POSTULATY DOTYCZĄCE SĄDOWNICTWA I PROCEDURY SĄDOWEJ 286
3.3. POSTULATY DOTYCZĄCE URZĘDÓW 296
3.4.1. POSTULATY DOTYCZĄCE UNIFIKACJI PAŃSTWA I WSPÓLNEGO PONOSZENIA KOSZTÓW OBRONY 301
3.4.2. POSTULATY GOSPODARCZE 303
3.5. POSTULATY DOTYCZĄCE PRAWA 305
3.6. POSTULATY USTAWODAWCZE 307
3.7.1. POSTULATY DOTYCZĄCE MIESZCZAN I MIAST 308
3.7.2. POSTULATY DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA 314
3.8. POSTULATY DOTYCZĄCE KRÓLA 316
3.9. POSTULATY DOTYCZĄCE PRZYWILEJÓW 320
3.10.1. POSTULATY DOTYCZĄCE ŻYDÓW 322
3.10.2. POSTULATY DOTYCZĄCE SŁUŻBY WOJSKOWEJ 324
3.11. POSTULATY DOTYCZĄCE PODATKÓW 325
ZAKOŃCZENIE 331
WYKAZ TABEL 337
BIBLIOGRAFIA 341
SPIS TREŚCI 361
Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Filia w Piotrkowie Trybunalskim
Date issued: Identifier: Language: Format: