TY - GEN A1 - Wójcik, Szczepan N2 - WSTĘP Choroba tętnic obwodowych (PAD) jest coraz powszechniejszym schorzeniem, będącym powikłaniem miażdżycy. Niekorzystne następstwa PAD dotyczą obniżenia jakości życia chorych oraz niosą za sobą możliwość wystąpienia powikłań takich jak chromanie przestankowe, krytyczne niedokrwienie kończyn, amputacji, ale również zgonów z przyczyn sercowo – naczyniowych. CEL Analiza czynników mających wpływ na przebieg wczesnego okresu pooperacyjnego u chorych z niedokrwieniem kończyn dolnych poddanym zabiegom w Klinice Chirurgii Naczyniowej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. Opracowanie schematu postępowania pielęgniarskiego w celu zapobiegania powikłaniom pooperacyjnym u pacjentów z PAD. MATERIAŁ I METODY Badanie prowadzone było w okresie od 1 stycznia 2018 do 31 grudnia 2018 roku w Klinice Chirurgii Naczyniowej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. Do badania włączono chorych poddanych zabiegom z powodu niedokrwienia kończyn dolnych, łącznie 185 osób. Zastosowano metody i techniki badawcze gwarantujące uzyskanie obiektywnych i rzetelnych wyników badań. Analizie poddano wyniki badań laboratoryjnych, dokonano pomiarów antropometrycznych: masy ciała, wysokości ciała oraz przeanalizowano dokumentację medyczną chorych z wykorzystaniem oprogramowania AMMS. WNIOSKI 1. Pacjenci poddawani leczeniu z powodu krytycznego niedokrwienia kończyn dolnych stanowią heterogenną grupę chorych, u których stosowane są różne techniki zabiegowe. Ze względu na najczęściej ciężki stan kliniczny chorych z PAD, związany z uogólnionym procesem miażdżycowym oraz złożony charakter zabiegów, bardzo ważna jest opieka pielęgniarska, zwłaszcza we wczesnym okresie pooperacyjnym. Personel pielęgniarski poprzez monitorowanie podstawowych parametrów życiowych, ocenę parametrów hemodynamicznych i badań biochemicznych ma możliwość wykrywania powikłań pooperacyjnych na ich wczesnym etapie. 2. Występowanie podbiegnięcia krwawego pooperacyjnego jest związane typowo z niższymi parametrami morfologii i wskaźnikami uszkodzenia tkankowego (wyższym stężeniem sodu, CPK, CK-MB w surowicy krwi) oraz podwyższonymi markerami zapalnymi, zwłaszcza poziomem CRP. Obecność podbiegnięcia krwawego koreluje również z podwyższonym poziomem BNP, a także wyższym poziomem sodu w surowicy krwi. Istotna jest koincydencja niskiego wskaźnika ABI w okresie przed- i pooperacyjnym z wystąpieniem podbiegnięcia krwawego po zabiegu PTA (z przewagą niskich wartości ABI dla lewej kończyny). 3. Występowanie miejscowych powikłań infekcyjnych koreluje z podwyższonymi parametrami zapalnymi w okresie przed- i pozabiegowym, a także z anemią i podwyższonym poziomem mocznika i troponiny THS. 4. Powikłania pooperacyjne stwierdza się u różnego odsetka chorych w zależności od rodzaju przeprowadzonego zabiegu: obecność podbiegnięcia krwawego występuje najczęściej po zabiegu embolektomii, najrzadziej u pacjentów poddawanych PTA. Powikłania infekcyjne miejsca operowanego dotyczą najczęściej chorych po zabiegu endarterektomii oraz po amputacji kończyny, najrzadziej po PTA. 5. Nawroty niedokrwienia występują najczęściej po zabiegach hybrydowych i u pacjentów z niskimi parametrami ABI. N2 - INTRODUCTION Peripheral artery disease (PAD) is an increasingly common condition that is a complication of atherosclerosis. Adverse consequences of PAD include reduced quality of life and possible complications such as claudication, critical limb ischemia, amputation and cardiovascular death. AIM Analysis of factors affecting the early postoperative period in patients with lower limb ischemia undergoing surgery in the Department of Vascular Surgery at the Regional Hospital in Kielce. To develop a nursing protocol to prevent postoperative complications in patients with PAD. MATERIAL AND METHODS The study was conducted between January 1, 2018 and December 31, 2018 in the Department of Vascular Surgery of the Regional Hospital in Kielce. Patients undergoing surgery for lower limb ischemia, a total of 185 patients, were included in the study. Research methods and techniques were used to guarantee objective and reliable research results. Laboratory results were analyzed, anthropometric measurements of body weight and height were made, and medical records of the patients were analyzed using AMMS software. CONCLUSIONS 1. Patients undergoing treatment for critical lower limb ischemia are a heterogeneous group of patients in whom different surgical techniques are used. Due to the usually severe clinical condition of patients with PAD, associated with generalized atherosclerosis, and the complex nature of the procedures, nursing care is very important, especially in the early postoperative period. Nursing staff through monitoring of basic vital signs, assessment of hemodynamic parameters and biochemical tests have the ability to detect postoperative complications at their early stage. 2. The occurrence of postoperative hemorrhage is typically associated with lower morphology parameters and indicators of tissue damage (higher sodium, CPK, CK-MB levels) and elevated inflammatory markers, especially CRP levels. The presence of a bleeding subarachnoid also correlates with elevated BNP levels, as well as higher serum sodium levels. The coincidence of low ABI in the preoperative and postoperative period with the occurrence of post-PTA hemorrhage is significant (with a predominance of low ABI values for the left limb). 3. The occurrence of local infectious complications correlates with elevated preoperative and postoperative inflammatory parameters, as well as anemia and elevated urea and THS troponin levels. 4. Postoperative complications are observed in different percentages of patients depending on the type of procedure performed: the presence of bleeding subclavia occurs most frequently after embolectomy, least frequently in patients undergoing PTA. Infectious complications of the surgical site most frequently affect patients after endarterectomy and limb amputation, and least frequently after PTA. 5. Ischemic recurrences are most common after hybrid procedures and in patients with low ABI parameters. L2 - http://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/Content/4808 T1 - Problemy intensywnego nadzoru pielęgniarskiego w zapobieganiu i wczesnym wykrywaniu powikłań po zabiegach rewaskularyzacyjnych u chorych z niedokrwieniem kończyn dolnych UR - http://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/dlibra/publication/edition/4808 ER -